Κερκυραϊκό Πάσχα | Γράφει ο Βασίλης Κακαβάκης

Γράφει ο Βασίλης Κακαβάκης

     Το Κερκυραϊκό Πάσχα αποτελεί ένα σύμπλεγμα εθίμων, θρησκευτικών τελετών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο νησί από το Σάββατο του Λαζάρου, έως και την δεύτερη Κυριακή του Πάσχα. Όλοι οι Κερκυραίοι συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα σε αυτές τις εκδηλώσεις καθώς συνεορτάζεται αρμονικά από την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία της Κέρκυρας από το 1967. 

      Το Πάσχα στην Κέρκυρα εξελίσσεται στην πόλη και στην ύπαιθρο και περιλαμβάνει πάμπολα έθιμα. Το Σάββατο του Λαζάρου όλος ο κόσμος κατεβαίνει στην πόλη, καθώς ψάλλονται τα Κάλαντα του Λαζάρου. Η ημέρα τελειώνει με την καθιερωμένη συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας στο Δημοτικό Θέατρο. Η Κυριακή των Βαΐων για την Κέρκυρα, έχει διπλό χαρακτήρα. Συγχρόνως με την εορτή, τιμούμε το θαύμα της διάσωσης της πόλης από την επιδημία της Πανώλης και λιτανεύουμε το σεπτό σκήνωμα του Πολιούχου του νησιού μας, Αγίου Σπυρίδωνος. Στην παρούσα λιτανεία συμμετέχουν και οι 18 Φιλαρμονικές της Κέρκυρας, όλα τα σχολεία, οι πρόσκοποι και πολλές χορωδίες. Η ημέρα κλείνει με την Ακολουθία του Νυμφίου.

     Η Μεγάλη Εβδομάδα ξεκινά με την Ακολουθία της Μεγάλης Δευτέρας. Το πρωί παρασκευάζονται οι παραδοσιακές φογάτσες και οι κολομπίνες. Επιπλέον, διεξάγεται η καθιερωμένη συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος». Το << Τροπάριο της Κασσιανής >> και το ιερό << Ευχέλαιο >>, συνθέτουν την θρησκευτική κατάνυξη όπου επικρατεί. Το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης τα φαναράκια της πόλης και ο σταυρός του Παλαιού Φρουρίου φωτίζονται με χρώμα μωβ, ώστε να τονιστεί το πένθος και η θλίψη που επικρατούν. Εν συνεχεία, τη Μεγάλη Πέμπτη βάφονται τα αυγά και στα χωριά πλέκεται το << γαϊτάνι >>, ενώ από νωρίς το απόγευμα στις εκκλησίες ψάλλονται τα << Δώδεκα Ευαγγέλια >>. Μόλις νυχτώσει, πλήθος κόσμου συγκεντρώνεται κάτω από το κτήριο της Παλαιάς Φιλαρμονικής για να ακούσει τον Αμλέτο και το Adagio.

     Τη Μεγάλη Παρασκευή από το μεσημέρι έως τις 12 το βράδυ λιτανεύονται επιτάφιοι με την συμμετοχή φιλαρμονικών, χορωδιών και σχολείων. Κάθε επιτάφιος συνοδεύεται από μεγάλα κεριά (τις τόρτσες) και εκκλησιαστικά λάβαρα των παλαιών συντεχνιών (σκόλες). H πένθιμη αυτή ημέρα κορυφώνεται με την περιφορά του μεγαλοπρεπούς επιταφίου της Ιεράς Μητροπόλεως συνοδευόμενη από τις φιλαρμονικές, τις χορωδίες, τα σχολεία, τους προσκόπους και οδηγούς τον ιερό κλήρο, τις αρχές του τόπου αλλά και πλήθος Κερκυραίων και επισκεπτών.

     Νωρίς το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων αναβιώνει το έθιμο του σεισμού, το οποίο αναπαρίσταται με τον θόρυβο από τα χτυπήματα των στασιδιών και το κούνημα των εικόνων του τέμπλου. Στις 9.00 το πρωί ξεκινά η λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος μαζί με τον Επιτάφιο του Αγίου. Η λιτάνευση αυτή, καθιερώθηκε το 1550 εξαιτίας της διάσωσης του νησιού από τον λιμό. Στις 11, όλες οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούν χαρμόσυνα για την Πρώτη Ανάσταση και όλοι οι Κερκυραίοι από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια τους πετούν πήλινα δοχεία (μπότηδες), για να φύγει το κακό. Το συγκεκριμένο έθιμο προέρχεται από όταν η Κέρκυρα τελούσε υπό Ενετική κατοχή. Ένα ακόμη έθιμο είναι αυτό της Μαστέλας, το οποίο λαμβάνει χώρα την ίδια ώρα με την Πρώτη Ανάσταση. Η << μαστέλα >> διαδραματίζεται στην περιοχή της κουκουνάρας της Πίνιας. Την περίοδο της Μεγάλης εβδομάδας κάτοικοι και επισκέπτες τοποθετούν μέσα σε αυτήν κέρματα και όποιος προλάβει να << βουτήξει >> πρώτος παίρνει όλα τα κέρματα. Νωρίς το απόγευμα του Μ. Σαββάτου, φθάνει το Άγιο Φώς. Στις 12 το βραδυ όλοι έχουν συγκεντρωθεί στην Σπιάναδα και περιμένουν να ακούσουν από τον Μητροπολίτη να ψάλει το << Χριστός Ανέστη >> καθώς οι Φιλαρμονικές παιανίζουν τους << Γραικούς >> και βεγγαλικά στον ουρανό κάνουν την νύχτα – μέρα.

     Ανήμερα του Πάσχα όλες οι εκκλησίες λιτανεύουν την εικόνα της Αναστάσεως με τους << Ταμμένους >> να παρακολουθούν όλες τις περιφορές όπου διέρχονται μπροστά από το Λιστόν.

     Το Κερκυραϊκό Πάσχα αποτελεί μία ανεπανάληπτη εορτή για την Κέρκυρα. Την περίοδο αυτή συγκεντρώνεται στο νησί κόσμος από όλη την υφήλιο για να γιορτάσει και να παρακολουθήσει τα ιδιαίτερα έθιμά μας. Είναι βέβαιο ότι όποιος επισκεφθεί την Κέρκυρα κατά την Πασχαλινή περίοδο θα μαγευτεί και θα εντυπωσιαστεί. Ας γιορτάσουμε και φέτος λοιπόν αυτό το ξεχωριστό Πάσχα στην Κέρκυρα. Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα σε όλες και όλους!!

Πηγή: << Πάσχα στην Κέρκυρα >> (Δημήτρη Ταλιάνη).