Ελισάβετ Μουτζάν - Μαρτινέγκου

Επιμέλεια: Βασίλης Κακαβάκης

     Η Ελισάβετ Μουτζάν γεννήθηκε στη Ζάκυνθο στις 2 Οκτωβρίου 1801 και θεωρείται η πρώτη Ελληνίδα πεζογράφος. Ο πατέρας της ήταν ο Φραγκίσκος Μουτζάν και η μητέρα της η Αγγελική Μαρ. Σιγούρου. Τα πρώτα της γράμματα τα έμαθε από την μητέρα και την γιαγιά της. Ο πατέρας της είχε την αντίληψη ότι δεν ήταν απαραίτητο η κόρη του να μορφωθεί, όμως όταν η Ελισάβετ βρίσκονταν σε ηλικία 12 ετών, της έδωσε να μελετήσει την γραμματική της ιταλικής γλώσσας. Σύντομα, ο Φραγκίσκος Μουτζάν απέκτησε ακόμη ένα παιδί και έτσι διέκοψε τα μαθήματα της Ελισάβετ, η ιδία όμως, τα συνέχισε μόνη της μελετώντας λογοτεχνία. Η Ελισάβετ, έστειλε μία επιστολή στον πατέρα της, όταν εκείνος βρίσκονταν στην Κέρκυρα ως μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του συντάγματος του Ιονίου Κράτους (1817) η οποία τον εντυπωσίασε λόγω της αρτιότητάς της. Οταν επέστρεψε στην Ζάκυνθο ως ο νέος Έπαρχος αποφάσισε να στηρίξει την θέλησή της να μορφωθεί. Ο ιερομόναχος Θεοδόσιος Δημάδης από την Κωνσταντινούπολη ήταν ο πρώτος δάσκαλος της Ελισάβετ το 1818. Ο Δημάδης ήταν ένας προοδευτικός άνθρωπος, αλλά δυστυχώς έφυγε από την Ζάκυνθο σε μικρό χρονικό διάστημα μεταβαίνοντας στην Κέρκυρα για προσωπικούς λόγους τέλη του 1819. Κατά το έτος 1820, η οικογένειά της όρισε ως δάσκαλό της, τον ιερομόναχο Βασίλειο Ρωμαντζά, που είχε σπουδάσει στην Πάδοβα και είχε ζήσει για δέκα έτη στην Κωνσταντινούπολη, παραδίδοντας μαθήματα στο σχολείο που είχε συσταθεί με τη φροντίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Υπήρξε τίμιος και ευγενής ως άνθρωπος. Επί επτά συναπτά έτη παρέδιδε στην Μουτζάν μαθήματα αρχαίων Ελληνικών, ιταλικών και γαλλικών. Ο παλαιός δάσκαλός της Φιλικός Θεοδόσιος Δημάδης σε επίσκεψή του την ενημέρωσε για την έκρηξη της Ελληνικής Επαναστάσεως. Αν και είχε αποφασίσει να απομονωθεί σε ένα μοναστήρι, το 1826 παντρεύτηκε τον Ζακύνθιο Νικόλαο Π. Μαρτινέγκο, με τον οποίο απέκτησαν τον Ελισαβέτιο. Πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 1832 λίγες ημέρες μετά τον τοκετό. Συνέγραψε ελληνικά και ιταλικά δράματα, και κωμωδίες, τα οποία μνημονεύει στην «Αυτοβιογραφία» της, που χαρακτηρίζεται ως το σημαντικότερο έργο της. Σε αυτό εξιστορεί την ζωή της και την καθημερινότητα των κυριών της αστικής τάξης στην Ζάκυνθο. Εκδόθηκε το 1881 στην Αθήνα από τον επίσης λόγιο γιό της με τον τίτλο «Η Μήτηρ μου».

Πηγή: Μουσείο Καποδίστρια: (https://www.capodistriasmuseum.gr/persons/elisavet-moutzan-martinegkou/)